Οκταβιανός Αύγουστος

          Τίτλος που δόθηκε από τη ρωμαϊκή σύγκλητο το 27 π.Χ. στο Γάιο Ιούλιο Καίσαρα Οκταβιανό για τις πολλές του υπηρεσίες προς το κράτος. Η λέξη σημαίνει ιερός, σεβαστός, άξιος λατρείας και ως τίτλος διατηρήθηκε και από τους κατοπινούς αυτοκράτορες, ακόμα και από αυτοκράτορες του Βυζαντίου. Εκτός από τους αυτοκράτορες τον τίτλο έφεραν και οι συγγενείς τους. Σήμερα η λέξη Αύγουστος είναι κύριο όνομα, κυρίως στους λαούς της Δύσης.

        Ο Γάιος Ιούλιος Καίσαρας Οκταβιανός Αύγουστος (64 π.Χ. - 14 μ.Χ.) είναι από τους πιο σημαντικούς αυτοκράτορες της Ρώμης. Ήταν ανιψιός και θετός γιος του Ιουλίου Καίσαρα και μετά τη δολοφονία αυτού διεκδίκησε τα κληρονομικά του δικαιώματα από τον  Αντώνιο, που φαινόταν πως ήταν ο μόνος κύριος της κατάστασης. Ήταν τότε μόλις 19 χρόνων, με φυσιογνωμία καχεκτική και αδύνατη, αλλά αρκετά δραστήριος και ενεργητικός με άριστες ικανότητες στους πολιτικούς ελιγμούς. Αρχικά φάνηκε πως αναγνώρισε τη διάδοχη κατάσταση που προέκυψε μετά τη δολοφονία του Καίσαρα, ύστερα όμως, αφού δέχτηκε και την υποστήριξη της συγκλήτου, βάδισε εναντίον του Αντώνιου που βρισκόταν τότε στη Β. Ιταλία καταδιώκοντας τους δολοφόνους του Καίσαρα. Αλλά οι δύο αντίπαλοι προτίμησαν να συνεννοηθούν με τη μεσολάβηση του Λέπιδου, αρχηγού του ιππικού της Ρώμης και σχημάτισαν τη Δεύτερη Τριανδρία (43 π.Χ.). Οι τρεις άνδρες ανέλαβαν τη διακυβέρνηση της χώρας εκτελώντας καθήκοντα υπάτων και έθεσαν ως στόχους την αναδιοργάνωση του κράτους και την τιμωρία των δολοφόνων. Ακολούθησαν άγριες προγραφές των αντιπάλων στη Ρώμη εν όψει της μακρινής εκστρατείας που θα επιχειρούσαν στην  Ελλάδα εναντίον του Κάσσιου και του Βρούτου. Η σύγκρουση μεταξύ των αντιπάλων έγινε στους Φιλίππους (42 π.Χ.) και έληξε με σημαντική υπεροχή των ανδρών της τριανδρίας. Ο Κάσσιος και ο  Βρούτος αυτοκτόνησαν.

 Η νίκη σήμανε και το τέλος της Ρωμαϊκής Δημοκρατίας, αφού έπεσαν και οι τελευταίοι υπερασπιστές της. Οι νικητές, αφού παραμέρισαν το Λέπιδο, μοιράστηκαν το ρωμαϊκό κόσμο· ο  Αντώνιος πήρε την Ανατολή και ο Οκταβιανός τη Δύση. Δεν άργησαν όμως να συγκρουστούν μεταξύ τους και με την υπερίσχυση του Οκταβιανού στο  Άκτιο (31 π.Χ.) ο νικητής παρέμεινε απόλυτος μονάρχης της απέραντης Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Δίστασε βέβαια να δεχτεί τον τίτλο του δικτάτορα και προσπάθησε να συμβιβάσει αρχικά τις δημοκρατικές και αυτοκρατορικές τάσεις, σιγά σιγά όμως συγκέντρωσε στα χέρια του όλες τις εξουσίες, του προϊσταμένου της Συγκλήτου, του ανθύπατου, του δημάρχου κλπ. και εγκαινίασε μια καινούρια μορφή διακυβέρνησης της χώρας που ονομάζεται αυτοκρατορία, με αυστηρά συγκεντρωτικό χαρακτήρα.

 Λαμπρά ήταν και τα διοικητικά μέτρα του Αυγούστου, που στην ουσία είναι νέο διοικητικό σύστημα. Η Ιταλία διαιρέθηκε σε 11 περιοχές και η Γαλατία σε 3. Το κράτος ουσιαστικά κυβερνούσε το Συμβούλιο του Αυτοκράτορα, που αποτελούνταν από λαμπρούς συνεργάτες και φίλους του, το Μαικήνα, τον Αγρίππα, τον Τιβέριο και το Δρούσο. Δημιουργήθηκε κρατική ταχυδρομική υπηρεσία, θεσπίστηκαν νέα φορολογικά μέτρα, ιδρύθηκε το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο, από το οποίο μισθοδοτούνταν οι ανώτατοι αξιωματικοί και υπάλληλοι και πάρθηκε μια σειρά μέτρων που απέβλεπαν στην αναγέννηση της γεωργίας με τη ενίσχυση της μικρής ιδιοκτησίας.

 Παράλληλα ο Αύγουστος προσπάθησε να περιορίσει την ηθική και θρησκευτική παραλυσία που χαρακτήριζε την εποχή του με διάφορα νομοθετικά μέτρα. Επέβαλε το γάμο, προσπάθησε να περιορίσει τα διαζύγια και επιχείρησε να τονώσει το θρησκευτικό συναίσθημα των συμπολιτών του.

 Παρά την αγάπη του για την ειρήνη ο Αύγουστος αναγκάστηκε να κάνει και πολέμους. Ο Αύγουστος πέθανε το 14 μ.Χ., αφού άφησε διάδοχό του το γιο της δεύτερης γυναίκας του Λιβίας, τον Τιβέριο. Η Ρωμαϊκή Σύγκλητος για τις μεγάλες του υπηρεσίες απέναντι στο κράτος τον κατέταξε μεταξύ των θεών.